اسٽيل مل جي پورهيتن سان انصاف ٿيڻ گهرجي/جميل چانڊيو / ملير

پاڪستان اسٽيل تاريخ جي انتهائي نازڪ دور مان گذري رهيو آهي، موجوده وفاقي حڪومت قومي صنعتي اداري کي وينٽيليٽر تي اچي بيهاريو آهي، مل جا پورهيت ۽ آفيسر انتهائي ڪسم پرسي واري زندگي گذارڻ تي مجبور آهن اسٽيل مل جي گئس 20 جون 2015ع کان نواز سرڪار هٿ وٺي بند ڪري ڇڏي، گئس بندش سبب قومي اداري جي پيداوار 60 سيڪڙو کان اچي زيرو تي وئي، ادارو گيس جي بندش سبب روزانو 3 ڪروڙ کان وڌيڪ نقصان برداشت ڪري رهيو آهي ۽ اداري ۾ ڪم ڪندڙ سڌي ۽ اڻ سڌي طرح لکين ماڻهو مفلسي واري زندگي گذارڻ تي مجبور آهن وفاقي سرڪار هن قومي اداري کي هڪ سال اڳ نقصان ۾ ڄاڻائي کپائڻ جا اعلان ڪيا پر هي ادارو سندن منشا مطابق نه کپي سگهيو پاڪستان اسٽيل جي تاريخ شاهد آهي ته هي ادارو جڏهن آب ۽ تاب ۾ هو تڏهن سمورا خرچ ڪڍي ڪروڙين رپيا روزانو بچائڻ سان گڏو گڏ وفاق کي ٽيڪس ۽ ڊيوٽيز جي مد ۾ ساليانو اربين رپيا ادا ڪندو رهيو هو، پاڪستان اسٽيل مل ملڪ جي پهريئن عوامي وزير اعظم ذوالفقار علي ڀٽو پنهنجي دور انديش پاليسين هيٺ لڳايو هو ته جيئن پ پ جي منشور اجهي لٽي ۽ ڳڀي کي هن اداري جي سهڪار سان پورو ڪري سگهجي. پاڪستان اسٽيل مل جي وجود پوڻ شرط اداري جي دشمنن پهرين ڏينهن کان وٺي مخالفت ڪئي جيڪا اڄ ڏينهن تائين نواز سرڪار جي روپ ۾ موجود آهي.

پاڪستان اسٽيل مل ۾ هن وقت 17 هزار پورهيت ۽ آفيسر برسر روزگار آهن هن اداري جي صورتحال رحم جوڳي آهي ملازم کي گذريل 6 مهينن کان پگهارون نه ملي سگهيون آهن جنهن سبب ملازم ۽ سندن ڪٽنب بکون ڪاٽڻ تي مجبور آهن ۽ سندن اولادلاءِ تعليم، صحت ۽ روزمره جي ضرورتون تنگ ڪيون ويون آهن ملازمت ۽ اداري جي بحالي لاءِ اسٽيل مل جي نمائنده سي بي اي يونين پاران عدالتي جنگ هلي رهي آهي جنهن جا نتيجا اچڻ جو انتظار آهي پاڪستان اسٽيل مل ۾ ڪم ڪندڙ ملازم اداري جي بحالي لاءِ حڪمرانن خلاف ڏينهون ڏينهن سراپا احتجاج بڻيل آهن پر حڪمرانن هن قومي صنعتي اداري جي بحاليءَ ۽ ملازمن کي بروقت پگهارون ڏيڻ طرف ڪوبه خاطر خواهه قدم نه کنيو آهي، پاڪستان اسٽيل وٽ هن وقت به ساڍا چار سئو ارب رپئي جا اثاثا جن ۾ قيمتي زمين، ريلوي، پاڻي، بجلي، مواصلات نظام جو هڪ وڏو ڄار وڇايل آهي جنهن کي  استعمال هيٺ آڻي اداري کي هڪ دفعو ٻيهر پنهنجي پيرن تي بيهاري سگهجي ٿو، هي ادارو تعليمي ۽ صحت مرڪز رکندڙ آهي اداري ۾ پنهنجا راندين جا ميدان تفريح گاهون، ڪمرشل مرڪز موجود آهن پر انهن مان خاطر خواهه آمدني نه ٿي وصول ڪئي وڃي ۽ ڄاڻايل شعبن جا ملازم به پڻ اداري تي حڪمرانن جي نظر ۾ بارُ بڻيل ،

آهن اسٽيل مل جي بحالي لاءِ اڄ ڏينهن تائين ميڊيا تي ته اهو ئي تاثر ڄاڻايل آهي ته اداري جي بحالي لاءِ اربين رپين جا ماضي ۾ پيڪيج ڏنا ويا جيڪي بدعنوانين جي نظر ٿي ويا پر حقيقت ان جي اُبتڙ آهي ته پاڪستان اسٽيل مل کي اڄ ڏينهن تائين پي آءِ اي ۽ ريلوي جيان ڪابه سبسڊي نه ڏني وئي آهي پر اسٽيل مل کي وڏن وياجن تي ڪمرشل بينڪن کان قرض ڏنا ويا آهن. جيڪي ون گو بدران قسطن ۽ ٽڪرن ٽڪرن ۾ مليا، جيڪي ڪارآمد ثابت نه ٿي سگهيا، پاڪستان اسٽيل مل جيڪا فقط 19 ارب رپين ۾ 80ع ۽ 81ع واري ڏهاڪي ۾ فقط 19 ارب رپين ۾ تيار ٿي پنهنجي پيداوار ڏيڻ شروع ڪئي ۽ پنهنجي تاريخ ۾ وفاق کي هڪ سئو ڏهه ارب رپيا ٽيڪس ادا ڪري چڪي آهي اداري جي مک ڪارخانن ۽ پورهيتن ۾ اڄ به اها صلاحيت موجود آهي ته وفاق گيس بحالي سان گڏ خام مال لاءِ رقم مُهيا ڪري ته هي ادارو هڪ دفعو وري پنهنجا پيداواري هدف ماڻڻ ۾ ڪامياب ويندو پر نواز سرڪار ۽ ان جا وزير اهو نه ٿا چاهين ته پاڪستان اسٽيل مل هلي جيڪڏهن پاڪستان اسٽيل مل هليو ته پوءِ اتفاق فائونڊري ۽ حڪمرانن جي ملن جو هلڻ محال ٿي ويندو قومي صنعتي اداري جي بحالي لاءِ ملڪ جي سڀ کان وڏي عوامي جماعت پيپلز پارٽي کي پنهنجو ڪردار ادا ڪرڻو پوندو ڇوجو هي ادارو سندن ئي پارٽي جي قائد شهيد ذوالفقار علي ڀٽو جي نشاني آهي ۽ هن اسٽيل مل جو بنياد انڪري رکيو هو ته ملڪ جي صنعت کي هٿي وٺرائجي ته جيئن پاڪستان صنعتي ترقي ۾ پنهنجو ڪردار ادا ڪري سگهي جيئن ماضي ۾ ذوالفقار علي ڀٽو خلاف سازشون ٿيون هيون ۽ اهڙي طرح هي پاڪستان اسٽيل مل خلاف سازشي ٽولا اڄ به سرگرم آهن، پاڪستان اسٽيل مل جي بحالي لاءِ هڪ نئي اميد پيدا ٿي آهي، هن اداري سان سڌي ۽ اڻ سڌي طرح لکين ماڻهو روزگار سان لاڳاپيل آهن ۽ عسڪري ضرورتون پڻ هن اداري جي بدولت باآساني حاصل ڪري سگهجن ٿيون، ان ڏس ۾ اڄ پاڪستان اسٽيل مل ۾ آءِ ايس آءِ جو 14 رڪني وفد پهچي رهيو آهي، جيڪو مختلف شعبن جنهن ۾ فني، سڪيورٽي ۽ ملازمن بابت تفضيلي آڳاهي ۽ ڪيترن ئي شعبن جو زميني جائزو وٺندا، اهو به پڻ معلوم ٿيو آهي ته اسٽيل مل جي معاملن کي پاڪستان آرمي جي ماتحت اداران فوجي فائونڊيشن، ايف ڊبليو او جي حوالي ڪري هلائڻ جي پڻ رٿا بندي شامل آهي.

26 اپريل 2018ع تي پاڪستان اسٽيل پيپلزورڪرز يونين رجسٽرڊ جي هڪ وفد يونين چيئرمين شمشاد قريشي جي صدارت ۾ چيئرمين پاڪستان پيپلزپارٽي بلاول ڀٽو زرداري سان بلاول هائوس ڪراچي ۾ ملاقات ڪئي، جڏهن ته ان موقعي تي پ پ پ سنڌ جو صدر نثارکهڙو، جنرل سيڪريٽري وقارمهدي، سعيد غني، جاويد ناگوري، چوڌري منظور ۽ حبيب الله جنيدي پڻ موجود هئا، وفد جي نمائندن پاڪستان اسٽيل جي بدترين صورتحال ۽ ملڪ جي واحد فولاد ساز اداري جي پورهيتن جي مسئلن تي تفصيلي بريفنگ ڏني، ان موقعي تي پ پ چئيرمين بلاول ڀٽو زرداري کي ٻڌايو ويو ته پاڪستان اسٽيل جي بنياد قائد عوام شهيدذوالفقار علي ڀٽو 30 ڊسمبر 1973ع ۾ رکيو هئو ۽ ان وقت کان وٺي ملڪ دشمن ۽ مزدور دشمن قوتن ان اداري کي معيشت تي بار جهڙن لقبن سان نوازيو، پر ان اداري نه فقط پنهنجي پاڻ تي خرچ ڪيل قيمت کي پورو ڪيو، جڏهن ته 100 ارب کان وڌيڪ حڪومت کي مختلف ٽيڪسن جي مد ۾ ڏنا، هي ادارو ٻن ڏهاڪن تائين 90 سيڪڙو پيداوار تي هلندو رهيو، پر جڏهن به مسلم ليگ نون جي حڪومت اقتدار ۾ايندي ئي ان اداري جي خلاف سازشون تيز ڪندي رهي آهي ۽ ان کي نجڪاري جي نالي تي ٽڪن ۾ وکڻڻ جي ڪوشش ڪندا رهيا، 2006

ع ۾ مشرف حڪومت ۾ هي ادارو 21 ارب 68 ڪروڙ رپين ۾ وڪڻي ڇڏيو هو، پر پيپلزورڪرز يونين پاڪستان اسٽيل پارٽي ليڊرشپ جي حڪمن تي پهريان هاءِ ڪورٽ ۽ پوءَ سپريم ڪورٽ ان کي ڪالعدم قرار ڏنو، 2013ع ۾ مسلم ليگ (ن) جي حڪومت اچڻ کانپوءِ هڪ دفعو ٻيهر ان اداري جي خلاف سازش شروع ڪئي وئي ۽ 10 جون 2015ع تي جڏهن ان اداري جي پيداوار 65 سيڪڙو هئي ته سازش ڪري ان جي گئس بند ڪئي وئي جنهن سان ادارو مڪمل طور تي بند ٿي ويو، اڄ هي ادارو گذريل 32 مهينن کان بند آهي، ملازمن کي ڪيترن ئي مهينن کان پگهارون نه پيون ڏنيون وڃن، اڄ به 5 مهينن جو پگهارون رهيل آهن، رٽائرڊ مرحوم ملازمن کي 2013ع کان رهتن جي ادائيگي نه ٿي سگهي آهي، ميڊيڪل، ٽرانسپورٽ ۽ الائونسس پڻ بند ڪيا ويا آهن، اداري جو هن وقت تائين نه ئي ڪو مستقل سي اي او آهي ۽ نه ئي پي اي او ۽ جنرل مينئيجر، اسان جي درخواست آهي ته اداري ۽ ملازمن جي مسئلن کي حل ڪيو وڃي، چئيرمين بلاول ڀٽو زرداري وفد کي يقين ڏياريو ته اسان هن اداري جي نجڪاري يا ليزنگ ٿيڻ نه ڏينداسين ۽ اسٽيل مل کي اڪيلو نه ڇڏينداسين، انهن مطالبو ڪيو ته فوري طور تي اسٽيل مل جي گئس ۽ پيداواري سرگرميون بحال ڪيون وڃن، گذريل 5 مهينن جي رهيل پگهارون جاري ڪيون وڃن ۽ رٽائر مرحوم ملازمن جي رهتون فوري طور تي ادا ڪيون وڃن ۽ زمين جي ورهاست بند ڪئي وڃي،   بلاول ڀٽو چيو ته پيپلزپارٽي  اسٽيل مل جي نجڪاري ٿيڻ نه ڏيندي ۽ پارليامينٽ جي اندر ان عمل جي سخت لفظن ۾ مخالفت ڪندي، هن چيو ته نواز ليگ قومي اثاثن کي وڪڻي رهي جڏهن ته پي ٽي آءِ ان عمل جي حمايت ڪري ٿي، هن وڌيڪ چيو ته اسان قومي اثاثن جي حفاظت هر قيمت تي ڪنداسين، اسٽيل مل جي بحالي لاءِ ملڪ جي سمورين جمهوري قوتن کي گڏ ٿيڻو پوندو ته جيئن هن قومي اداري کي بروقت بچائي، لکين ماڻهن کي بيروزگار ٿيڻ کان بچائي سگهجي اها وقت جي ضرورت آهي.